BDO - Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarka odpadami

Co to jest BDO?

Jest to ogólnopolski system, który ma na celu rejestrowanie wszystkich kroków podejmowanych w związku z gospodarką odpadami. Są w nim uwzględnione odpady:

• wytworzone,
• transportowane,
• zbierane,
• przetwarzane,

a także produkty w opakowaniach wprowadzane do obrotu gospodarczego.

Kto musi być zarejestrowany w BDO?

Do bazy BDO powinny zarejestrować się zatem wszystkie podmioty, które transportują, odbierają, zbierają, przetwarzają oraz utylizują odpady, ale także wytwórcy odpadów.Wszystkie te podmioty są zobowiązane prawem do prowadzenia ewidencji odpadów.

Czy zatem w systemie powinien być uwzględniony każdy człowiek?

Oczywiście nie! Istnieją bowiem przepisy, które zwalniają z rejestracji w BDO.

Kto jest zwolniony z rejestru BDO?

Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o odpadach wpisowi do rejestru nie podlegają:

• osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne
• podmiot władający powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe do: uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu lub uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz
• podmiot, który prowadzi nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów opakowaniowych i odpadów w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, takich jak np. leki i opakowania po nich,
• transportujący wytworzone przez siebie odpady
• wytwórca odpadów będący rolnikiem gospodarującym na powierzchni poniżej 75 ha, o ile nie podlega wpisowi do rejestru na podstawie art. 51 ust. 1

Czy w BDO trzeba uwzględniać wyrzucanie odpadów komunalnych?

Jeśli firma wytwarza jedynie śmieci o składzie i charakterze typowych odpadów komunalnych, nie jest zobowiązana do rejestracji w systemie BDO. Tym samym biura, których działalność generuje niewielkie ilości śmieci, nie mają obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Śmieci tego rodzaju można zatem wyrzucać do zwykłych śmietników, umiejscowionych przy biurowcu lub na terenie osiedla, jeśli firma mieści się w lokalu mieszkalnym. Niewielkie podmioty, które wytwarzają odpady regularnie (np. sklepy spożywcze, które udostępniają klientom torby foliowe, czy zbierają zużyte świetlówki) lub wytwarzają odpady niebezpieczne (np. związane z działalnością medyczną), mają obowiązek prowadzić ewidencję odpadów.

Jak zarejestrować się w BDO?

Podmioty, które mają obowiązek rejestracji, powinny zalogować się do systemu BDO zamieszczonego na stronie internetowej www.bdo.mos.gov.pl poprzez prywatny Profil Zaufany. Następnie muszą wypełnić oraz przesłać formularz wniosku rejestrowego. Niestety za brak wymaganej rejestracji w systemie można otrzymać administracyjną karę pieniężną w wysokości od 5 000 do 1 000 000 zł.

W bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami powinny być zarejestrowane wszystkie podmioty uczestniczące w gospodarowaniu odpadami, czyli:

• wytwórcy odpadów i ich właściciele z wyłączeniem podmiotów, które nie podlegają wpisowi do Rejestru,
• transportujący odpady,
• odbierający odpady.

BDO – kary finansowe za nieprawidłowości w gospodarowaniu odpadami

System BDO ma na celu nadzór nad całym obiegiem wytwarzanych odpadów, co oznacza również przeciwdziałanie nielegalnym procederom związanym z gospodarką odpadami, dlatego za gospodarowanie odpadami niezgodne z przepisami można również otrzymać kary pieniężne, a nawet karę pozbawienia wolności.

Kara pieniężna od 5 000 do 1 000 000 zł może być także zastosowana za nieumieszczenie numeru BDO na dokumentach związanych z prowadzoną działalnością objętej wymogiem wpisu do rejestru. Natomiast transport odpadów bez wymaganego wpisu do rejestru wiąże się z karą od 2 000 do 10 000 zł. Dotyczy to także sytuacji, kiedy cały transport został przeprowadzony zgodnie z obowiązującymi regułami (np. śmieci zostały dostarczone na odpowiednie składowiska odpadów, wg wymaganych procedur). Obrót odpadami niepotwierdzony w systemie BDO uznaje się za niezgodny z prawem.

Z kolei niedostarczenie przez podmiot wykonujący usługę transportu odpadów na miejsce przeznaczenia jest zagrożone grzywną od 1 000 do 100 000 zł.

Co można zrobić w systemie BDO po otrzymaniu numeru rejestrowego?

Otrzymanie wpisu do rejestru BDO pozwala na generowanie kart przekazania odpadów (KPO), kart przekazania odpadów komunalnych (KPOK), tworzenie kart ewidencji odpadów (KEO) oraz kart ewidencji odpadów komunalnych (KEOK), a także sporządzanie sprawozdań o odpadach oraz aktualizowanie danych podmiotu. Jest to bowiem narzędzie, dzięki któremu wszystkie informacje o gospodarowaniu odpadami możemy „przechowywać” w jednym miejscu.

Zarówno ewidencja, jak i sprawozdawczość miały zostać w pełni przeniesione do bazy BDO już w 2019 roku. Niestety prace prowadzone nad tworzeniem oraz doskonaleniem systemu, a przede wszystkim wprowadzony na terenie całego kraju stan epidemii spowodował wielokrotne zmiany terminów i procedur związanych z prowadzeniem dokumentacji i terminami związanymi z gospodarowaniem odpadami. Ostatecznie prowadzenie pełnej ewidencji odpadów wyłącznie w systemie BDO zaczęło funkcjonować od 1 stycznia 2021 r.

BDO – terminy sprawozdań za 2021

Czym jest sprawozdanie o wytwarzanych odpadach? To roczne zestawienie informacji o posiadanych/wytworzonych odpadach, ze wskazaniem ich masy, rodzaju (kodu odpadu) oraz lokalizacji. Sprawozdanie składa się do urzędu marszałkowskiego właściwego dla miejsca prowadzenia działalności.  Jeżeli wszelkie działania związane z gospodarowaniem przez nas odpadami dotyczą wyłącznie jednego województwa, wówczas możliwe jest wysłanie tylko jednego zbiorczego sprawozdania za dany rok. Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach należy utworzyć w systemie BDO w module sprawozdawczości, który zawiera trzy sekcje:

• sprawozdawczość o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami.
• sprawozdawczość o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami,
• sprawozdawczość komunalna.

Aktualnie terminy na składanie sprawozdań za 2021 rok wróciły do pierwotnych zapisów z Ustawy o odpadach i są następujące:

§  31 stycznia 2022 r. – sprawozdania o odebranych odpadach komunalnych, sprawozdania prowadzących PSZOK-i oraz sprawozdania o zebranych odpadach komunalnych

§  15 marca 2022 r. – roczne sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami (w zakresie m.in. wprowadzania na rynek produktów w opakowaniach, sprzętów elektrycznych i elektronicznych, baterii i akumulatorów itd.) 

§  15 marca 2022 r. – roczne sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami prowadzących stację demontażu pojazdów oraz prowadzącego strzępiarkę

§  15 marca 2022 r. – roczne sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami (w zakresie odpadów wytwarzanych, zbieranych i przetwarzanych) 

Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach po przesłaniu do urzędu, zostaje zweryfikowane. W przypadku wątpliwości lub błędów urząd może wezwać do złożenia pisemnej korekty we wskazanym terminie (maksymalnie 14 dni). Podmioty, które zakończyły działalność przed upływem roku kalendarzowego mają obowiązek złożyć sprawozdanie w terminie 7 dni od zamknięcia działalności.

Niewysłanie rocznego sprawozdania o wytwarzanych odpadach wiąże się z karą grzywny. Trzeba pamiętać, że po otrzymaniu kary, należy ją opłacić i złożyć zaległe sprawozdanie. W przeciwnym razie kara może być nakładana wielokrotnie.

Ustawa o odpadach z 14 maja 2020 r. – obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów

Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. wprowadziła również zniesienie obowiązku wprowadzania ewidencji papierowej do systemu BDO, co nie dotyczy jednak prowadzenia ewidencji papierowej w przypadku awarii systemu BDO. Dla wielu firm, które złożyły wnioski i cały czas oczekiwały na wpis do rejestru BDO bardzo ważny był zapis, że mogły one stosować papierową ewidencję pozostawiając pole na numer BDO puste. Niestety z dniem 31.12.2020 r. taka możliwość wygasła i aktualnie możliwość wystawiania KPO/KPOK w formie papierowej jest dopuszczona wyłącznie w przypadku awarii systemu BDO, która zostanie oficjalnie ogłoszona.

W 2022 roku wszystkie dokumenty, zgłoszenia i potwierdzenia muszą być utworzone za pośrednictwem elektronicznego systemu. Dokumenty papierowe są nieważne, o ile system działa prawidłowo. Ta zasada obowiązuje każdy podmiot zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów (jest wytwórcą odpadów, transportującym lub je odbierającym).