Wszystkie odpady, zanim zostaną odebrane z miejsca ich wytworzenia, powinny zostać zaklasyfikowane do odpowiedniej grupy. Dzięki temu możliwa jest uporządkowana gospodarka odpadami oraz ich bezpieczna utylizacja.
Nadanie kodu odpadu – niezbędne do prawidłowej klasyfikacji
Aby zaklasyfikować odpad, nadając mu prawidłowy kod odpadu, należy zaliczyć go do odpowiedniej grupy, podgrupy oraz rodzaju. Należy przy tym uwzględnić:
- źródło powstania odpadu,
- właściwości, które sprawiają, że odpad jest niebezpieczny,
- składniki odpadu, dla których przekroczenie wartości granicznych stężeń substancji niebezpiecznych może powodować, że odpad jest odpadem niebezpiecznym.
Kod odpadu to sześciocyfrowy unikatowy numer, który powstaje według określonego schematu. Dwie pierwsze cyfry wskazują na grupę, dwie kolejne cyfry określają podgrupę, natomiast dwie ostatnie charakteryzują już konkretny rodzaj odpadu.
xx GRUPY ODPADÓW
xx yy PODGRUPY ODPADÓW
xx yy zz RODZAJE ODPADÓW
Podstawą do klasyfikacji odpadów jest KATALOG ODPADÓW ogłaszany w formie Rozporządzenia Ministra Klimatu sprawie katalogu odpadów, który dzieli wszystkie odpady na 20 grup:
| Nr. | Opis |
|---|---|
| 01 | odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin |
| 02 | odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności |
| 03 | odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury |
| 04 | odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego |
| 05 | odpady z przeróbki ropy naftowej oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla |
| 06 | odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej |
| 07 | odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej |
| 08 | odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich |
| 09 | odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych |
| 10 | odpady z procesów termicznych |
| 11 | odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów z procesów hydrometalurgii metali niezależnych |
| 12 | odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych |
| 13 | oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) |
| 14 | odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów (z wyłączeniem grup 07 i 08) |
| 15 | odpady opakowaniowe: sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nieujęte w innych grupach |
| 16 | odpady nieujęte w innych grupach |
| 17 | odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) |
| 18 | odpady medyczne i weterynaryjne (z wyłączeniem odpadów kuchennych i restauracyjnych niezwiązanych z opieką zdrowotną lub weterynaryjną) |
| 19 | odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych |
| 20 | odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie |
Chcesz poznać dokładną klasyfikację odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych, sprawdź nasz artykuł „Katalog odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych„.
Sposoby klasyfikacji odpadów
Istnieje wiele regionalnych i międzynarodowych sposobów klasyfikacji odpadów. Do najważniejszych zaliczają się dokumenty przygotowane jeszcze z czasów RWPG i EWG. Jednak polska klasyfikacja odpadów opiera się głównie na dokumentach przygotowanych przez EKG (Europejską Komisję Gospodarczą). Projekt standardowej klasyfikacji odpadów według EKG (12-16 czerwca 1989 r.) został przyjęty na podstawie opracowania wyżej wymienionych dokumentów w Polsce.
W zakresie jednolitej międzynarodowej klasyfikacji odpadów możemy wyróżnić 27 podstawowych grup, czyli odpady:
- zwierzęce,
- zwierzęce powstałe w wyniku chowu, obrotu, czy też przetwórstwa,
- produkcji roślinnej,
- drzewne,
- wydobywcze kopalin,
- przetwórstwa kopalin,
- żywotności roślinnej powstałej w wyniku przetwórstwa i obrotu,
- tekstyliów,
- włókien naturalnych,
- włókien syntetycznych,
- drewna,
- papieru i kartonu,
- ropy i jej pochodnych,
- chemiczne,
- gumy,
- szkła,
- metali żelaznych,
- metali nieżelaznych,
- złom sprzętu technicznego,
- osady z oczyszczania ścieków i uzdatniania wody,
- budowlane,
- paleniskowe, pyły, szlamy,
- zanieczyszczona ziemia,
- osady denne,
- bytowo-gospodarcze (komunalne),
- radioaktywne,
- inne.
W zakresie klasyfikacji odpadów można jeszcze zastosować podejście gospodarcze, tj. gospodarki materiałowej. Określa ono, które odpady mogą stanowić surowce wtórne. Klasyfikacja jest niejako podstawą do jednoznacznego określenia poszczególnych surowców wtórnych. Powstała ona w 1976 roku i jest stosowana zarówno przez dostawców, jak i odbiorców surowców wtórnych. Jest szczegółowa i w miarę kompleksowa, pozwala bardzo dokładnie określić, z jakim surowcem wtórnym mamy do czynienia.
Klasyfikacja surowców wtórnych dzieli je na 5 rodzajów:
- metaliczne,
- niemetaliczne,
- mineralne,
- komunalne,
- energii cieplnej.
Kolejne etapy to określenie pochodzenia surowców wtórnych oraz niejednolite kryteria dla poszczególnych surowców. Jeśli chodzi o metaliczne, niemetaliczne i energii cieplnej, najważniejsze jest kryterium surowcowe. W przypadku surowców mineralnych (odpady mineralne) najważniejsze jest miejsce powstawania, a w przypadku komunalnych – stan skupienia. Ostatnim czwartym stopniem klasyfikacji surowców wtórnych jest kryterium właściwości fizyczno-chemicznych albo też zastosowań technologicznych. Choć klasyfikacja nie jest doskonała, znajduje bardzo szerokie zastosowanie w obrocie i praktyce gospodarczej.
Rodzaje odpadów przemysłowych
W zakresie ochrony środowiska odpady rozpatruje się pod kątem powstawania w procesach produkcji lub konsumpcji oraz stopnia, w jakim zanieczyszczają środowisko.
O klasyfikacji odpadów w kryteriach zagrożenia dla przyrody oraz potencjału toksycznego decydują następujące kwestie:
- najbardziej niebezpieczny składnik, który określa poziom szkodliwości oraz możliwe metody przetworzenia odpadów,
- w jakim stopniu odpad jest szkodliwy dla żywych organizmów,
- czy odpad zagraża wodom powierzchniowym lub glebie,
- czy odpad posiada właściwości rakotwórcze,
- czy odpad jest pylący, ma nieprzyjemny zapach, zanieczyszcza atmosferę,
- czy odpad jest łatwopalny.
Kolejnym kryterium, według którego dzielimy odpady, jest udział odpadów organicznych w całości masy odpadu. Są to odpady:
- Organiczne, jeśli udział substancji organicznych przekracza połowę w masie odpadu.
- Mineralno-organiczne, w przypadku gdy odpady zawierają od 5 do 50% odpadów organicznych.
- Mineralne, jeśli substancja organiczna występuje w minimalnym stopniu.
Jeśli chodzi o odpady stanowiące szczególne zagrożenie, można je podzielić w sposób następujący.
- Surowe produkty i inne materiały, które nie są przydatne do wykorzystania gospodarczego.
- Odpady szczególnie szkodliwe dla środowiska, zawierające środki szkodliwe bądź trucizny.
- Odpady grożące skażeniem, czyli takie, które zawierają izotopy promieniotwórcze.
- Odpady grożące zakażeniem, czyli takie, które zawierają potencjalnie niebezpieczne bakterie, wirusy.